Ο Μεσσηνιακός Γ.Σ.1888 θυμάται …

Ο ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΟΣ Γ.Σ.1888, ΟΙ Α΄ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ Η ΦΡΑΓΚΟΛΙΜΝΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΤΟ 1896

Η 18η  Φεβρουαρίου αποτελεί μια ημερομηνία ορόσημο για τον αθλητισμό της Καλαμάτας. Την ημέρα αυτή του έτους 1896 διεξήχθησαν στην πόλη μας οι πρώτοι δομημένοι επίσημοι αθλητικοί αγώνες στην πλατεία Φραγκόλιμνας. Επρόκειτο για προκριματικούς αγώνες μεταξύ καλαματιανών αθλητών, μέσα σε δύο Σαββατοκύριακα (18 & 25/2/1896), προκειμένου να επιλεγούν κάποιοι αθλητές οι οποίοι θα εκπροσωπούσαν την Καλαμάτα στους Α΄ Ολυμπιακούς της νεότερης εποχής. Παράλληλα θα εκλέγονταν και μέλη επιτροπών.

Ο Ηλίας Μπιτσάνης πρώτος έχει φέρει στην δημοσιότητα αυτό το σημαντικό αθλητικό γεγονός το οποίο περιέχεται στην εκδοθείσα το έτος 1996 ιστορική μελέτη του με τίτλο «100 χρόνια Ολυμπιακοί αγώνες και η ιστορία του ‘’Μεσσηνιακού’’». Εκεί ο Ηλίας Μπιτσάνης περιγράφει τα περιστατικά εκείνων των ημερών. Χάρη σε αυτή την σημαντική μελέτη έγιναν γνωστά πολλά στοιχεία της αθλητικής μας ιστορίας και ο Μεσσηνιακός, με την αναμνηστική πλάκα που τοποθέτησε τον Μάρτιο 1996 στην πλατεία Φραγκόλιμνας, τίμησε το γεγονός.

Ο αναγνώστης θα διαβάσει παρακάτω στοιχεία από την έρευνα του κ. Μπιτσάνη, τα οποία έχει αντλήσει από εφημερίδες της Καλαμάτας εκείνης της εποχής.

Τέσσερεις πρόεδροι (σε διαφορετικές περιόδους) του Μεσσηνιακού εγκαινίασαν την αναμνηστική πλάκα το 1996. Αναστάσιος Μισέρος+, Δημήτριος Τσάκωνας, Γεώργιος Μαλαπέτσας, Γεώργιος Λαγανάκος

Παράλληλα και ο Δήμος Καλαμάτας με την κατασκευή διαδρομών Στίβου σε μικρογραφία στην ίδια πλατεία, της έδωσε μια μορφή μνημειακή και όλοι μας οφείλομε, περνώντας από την ιστορική αυτή πλατεία, να φέρνομε στη μνήμη μας το σημαντικό εκείνο πρώτο αθλητικό Meeting του 1896.

Γράφει ο Ηλίας Μπιτσάνης :
«Ήδη ο πυρετός για την προετοιμασία των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, είχε ανέβει. Και ο “Μεσσηνιακός” αναλαμβάνει πρωτοβουλίες  στα πλαίσια αυτά:

“Συνελθών προχθές εν τω δημαρχιακώ καταστήματι ο ενταύθα Μεσσηνιακός Γυμναστικός Σύλλογος προέβη εις την εκλογήν δύο τριμελών επιτροπών συμφώνως τω προγράμματι των Πανελληνίων αγώνων, εξελέγησαν δε δια μεν την αθλητικήν οι κ.κ. Παναγ. Εμ. Μπενάκης, Χρύσανθος Παγώνης και Αρ. Κουτσομητόπουλος, δια δε  την γυμναστικήν οι κ.κ. Σάββας Δουκάκης, Δημ. Καριζόπουλος και Γεωργ. Λογοθέτης. Το αποτέλεσμα της εκλογής απεστάλη εις την αρμόδιαν επιτροπήν, ήτις αφού συλλέξει και τα ονόματα των αντιπροσώπων των άλλων συλλόγων θα υποβάλη κατάλογον εις την Α.Β.Υ τον Διάδοχον, όστις θέλει προβεί εις την εκλογήν 4 εξ όλων των προταθέντων οίτινες θα αποτελώσι τας δύο αγωνοδίκους επιτροπάς μετά των υπό της Α.Β.Υ του Διαδόχου κατ’ ευθείαν διορισθησομένων δύο ετέρων” [ΦΑΡΑΙ  11.2.1896].

Στις 18 Φεβρουαρίου 1896, ο “Μεσσηνιακός” οργανώνει στη Φραγκόλιμνα τους πρώτους αγώνες που έγιναν στην Καλαμάτα, “δοκιμαστικούς” για την  επιλογή αθλητών  που θα τιμούσαν τα  εθνικά μας χρώματα:

“Σήμερον  ώραν 2αν  μ. μ. ο Γυμναστικός  Σύλλογος  της πόλεώς  μας τελεί δοκιμαστικούς αγώνας   ών  οι   νικηταί  θα   αποσταλώσι   δαπάναις  του  Συλλόγου   εις   τους προσεχείς Ολυμπιακούς. Ούτω χάριτι εις τον Γυμναστικό μας Σύλλογον υπάρχει ελπίς να συμμετάσχωσι επισήμως και αι Καλάμαι εις τους εν Αθήνας διεθνείς αγώνας. Εύγε [ΦΑΡΑΙ 18.2.1896].

         Όλα ήταν έτοιμα και από τα δημοσιεύματα των τοπικών εφημερίδων, φαίνεται ότι στη Φραγκόλιμνα έγινε “πανζουρλισμός”:

Την παρελθούσαν Κυριακήν εν τη πλατεία της Φραγκολίμνης και εν μέσω απείρου πλήθους ετέλεσαν ο υπό αρίστους οιωνούς ιδρυθείς και προ μηνών λειτουργών Μεσσηνιακός Γυμναστικός Σύλλογος τους πρώτους αυτού γυμναστικούς δοκιμαστικούς αγώνας, ων τα αποτελέσματα και η μέχρι τούδε πορεία αυτού το μέλλον του σωματείου λαμπρόν προοιωνίζουσιν.

πλατεία της Φραγκόλιμνας περί το 1910. Στο βάθος ο ναός της Υπαπαντής και το Φρούριο (Κάστρο) άδενδρο. Φωτογραφία από το διαδίκτυο.

Ο εν τη σφαιροβολία διακριθείς κ. Γ. Καρδαράς έβαλε την κεκανονισμένη σφαίραν εις μήκος 11,80 μ. υπερτερών, κατά τα μέχρι τούδε γνωστά αποτελέσματα, των μεν Αθηναίων συναδέλφων του κατά 0,60 μ. των δε Κυπρίων κατά 2 ολόκληρα μέτρα. Ο κ. Καρδαράς όστις την επομένην ημέραν των αγώνων εν τω γυμναστηρίω του συλλόγου και έμπροσθεν πολλών μαρτύρων την αυτήν σφαίραv έβαλε εις μήκος 12,80 μ. έσεται αναμφιβόλως εις των νικητών κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνας, εις ούς η Μεσσηνία το πάλαι πολλούς επεδείκνυε και ήτις ελπίζομεν ότι εις το μέλλον πλείονας θα επιδείξει.

Οι επί τριπλού άλματος διεκριθέντες κ. Γ. Καρδαράς, Π. Παλουκάκος, Χρυσομάλης και Γερακάρης, εισίν εφάμιλοι των άλλων σωματείων αγωνιστών,  διασκελίσαντες  άπαντες μέτρα 12.

Η επί κάλω αναρρίχησις απέτυχε ουδενός δυνηθέντος να υπερβεί τα 8 μέτρα εις τον επί τούτου αναρτηθένα  κάλον  εκ του κωδωνοστασίου  της Υπαπαντής.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το αγώνισμα αυτό, ήταν ένα θεαματικό και δύσκολο αγώνισμα γυμναστικής , όπου απαιτούνταν η αναρρίχηση σε σκοινί μήκους 14 μέτρων και πάχους 3-4 εκ. στηριγμένο σε ιστό , μόνο με τη βοήθεια των χεριών. Οι αθλητές ανταγωνίζονταν ως προς το ποιος θα αναρριχηθεί ψηλότερα , γρηγορότερα και με το καλύτερο στυλ. Ο «κάλως» (κάβος ή μπόντζος) που έδωσε και το όνομα του στο αγώνισμα είναι το γνωστό δίπλοκο καραβόσχοινο, το οποίο χρησιμοποιείται σε βαριές εργασίες, ως πρυμνήσιο ασφαλείας του πλοίου, ρυμούλκιο κλπ .

Ο Έλληνας αθλητής Νικόλαος Ανδριακόπουλος, ετοιμάζεται να κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στην αναρρίχηση επί κάλω, στις 10 Απριλίου, στο Παναθηναϊκό Στάδιο.

Το άλμα (εις την πρώτην) ένεκα του συνωστισμού και της  αταξίας, ήτις δυστυχώς παρ’ όλας τας προσπαθείας της επιτροπής επικράτησε, ανεβλήθη δια την σήμερον Κυριακήν 25 Φεβρουαρίου καθ’ ην ο Γυμναστικός  Σύλλογος  καλεί, κατά  το  δημοσιευόμενον πρόγραμμα αυτού, πάντα φίλαθλον εις επαναληπτικούς γυμναστικούς αγώνας, εις ούς προσετέθησαν ο δρόμος και το υπέρ ζυγόν εις  ύψος  άλμα.

Σήμερα περί ώραν 2 μ. μ. εν τη πλατεία Φραγκολίμνης καταλλήλως διασκευασμένης τελούνται  επαναληπτικοί  δοκιμαστικοί  αγώνες ως εξής:

Α’ ΑΡΣΙΣ ΒΑΡΩΝ

Άρσις αλτήρος δια της μιάς χειρός από 20  οκάδας και άνω.
Άρσις αμφισφαιρίου δι’  αμφοτέρων  των χειρών από 50 οκάδας και άνω.

 Β’ Αγώνισμα σφαιροβολίας δια σφαίρας  χιλιογράμμων

Προσπάθεια αθλητή κατά τη διάρκεια του αγωνίσματος της Σφαιροβολίας στους Α’ Σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896.

Γ’ ΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΑΛΜΑΤΟΣ

1) Άλμα  απλούν  (εις πρώτην)  και τριπλούν (εις τα τρεις)
2 ) Άλμα εις ύψος υπέρ ζυγόν

Δ’    ΑΓΩΝΙΣΜΑ ΔΡΟΜΟΥ
Δρόμος  από Αλμυρού εις πλατείαν Φραγκολίμνης

Φωτογραφία δρομέων, του πραγματικού α΄ Ολυμπιονίκη του Μαραθωνίου δρόμου Χαρίλαου Βασιλάκου το 1896 (στη μέση) και των συναθλητών του, προπονούμενων το 1898 σε περιοχή της Αττικής. Οι αθλητές εκείνων των ηρωικών χρόνων έτρεχαν με ό,τι ρούχα είχαν. Στους επίσημους όμως αγώνες φορούσαν άλλες ενδυμασίες. Αριστερά  ο Μπελόκας και δεξιά ο Δεληγιάννης
Ο Χαρίλαος Βασιλάκος τερματίζει στο Παναθηναϊκό στάδιο το 1896. Αρχείο οικογένειας Ιωάννου Λαμπάκη.

Οι επιθυμούντες να αγωνισθώσιν εις οιονδήποτε των άνω αγωνισμάτων δύναται να δηλώσωσι τούτο εις το γραφείον του Γυμναστικού Συλλόγου” [ΕΥΝΟΜΙΑ 25.2.1896].

(Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί η αναφορά σε ”προπονήσεις” που γίνονταν “εν τω γυμναστηρίω του Συλλόγου”. Φαίνεται ότι στο διάστημα αυτό κάποιος χώρος είχε διαμορφωθεί  πρόχειρα  για τις ανάγκες  προετοιμασίας  των πρώτων αθλητών).

Την Κυριακή 25 Φεβρουαρίου,  το ενδιαφέρον του κόσμου παρέμεινε αμείωτο:

“Την παρελθούσαν Κυριακήν καθ’ α  προαναγγείλαμεν επανελήφθησαν επί παρουσία πολλού πλήθους οι δοκιμαστικοί αγώνες του Γυμναστικού της πόλεώς μας συλλόγου.

Εις τον δρόμον από της Πλατείας Φραγκολίμνης μέχρις Αλμυρού ανεδείχθη νικητής ο Ιωάννης Μωραγιάννης διανύσας την ορισθείσαν απόστασιν των εννέα χιλιομέτρων εις  40 λεπτά της ώρας.

Εις την σφαιροβολίαν ανεδείχθη νικητής ο Β. Μαμαλούκας βαλών την κεκανονισμένην σφαίραν εις απόστασιν 12 μέτρων. Εις το τριπλούν  άλμα ανεδείχθη  νικητής ο Β. Δρούγας πηδήσας μήκος μέτρων 12,80. Επίσης δε και εις το απλούν άλμα πηδήσας μήκος 5 μέτρων” [ΦΑΡΑΙ 3.3.1896}.

Κάτι όμως δεν πήγε καλά, παρά τον ενθουσιασμό των ημερών. Φαίνεται ότι παρά τις προσπάθειες και τους αγώνες που έγιναν, δεν κατέστη δυνατόν να εκπροσωπηθεί η Καλαμάτα στη μεγάλη γιορτή των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Γιατί λίγες ημέρες αργότερα, δημοσιεύεται ένα καυστικότατο άρθρο, επικριτικό για την απουσία των προυχόντων και του Δήμου της πόλης  από το συναγερμό  που είχε σημάνει  η τέλεση των αγώνων:

“Αιδώς, ω Καλάμιοι, με το Δήμο σας, τον  μεταξύ των πρώτων του κράτους  φημιζομένων, με τον πολύ και διακρινόμενο όντως επιστημονικόν κόσμον σας και το εμπόριον  σας, το πολύ  και ποικίλον,  έντιμον και πλουτοπαραγωγόν!

Με όλα δε αυτά τα προσόντα μας, πέραν της μύτης σας δεν βλέπομεν και μέχρι τούδε εκτός ύλης ουδέν τι άλλο παρουσιάζομεν, καρκινοβατούντες και ζώντες εντός του παχέος δέρματός μας, αδιάφορον πως, επιδεικνύμενοι με παχύ δέρμα και πλατιαίς μανίκαις!

Και ήδη έτι ενώ εκινήθη σύμπασα η, Ελλάς, η Καλαμάτα έμεινε θαμμένη  ουθ’ ανεγράφη που, μη έχουσα τι ηθικόν να επιδείξη, ουδέ ένα καν γυμναστήν, έστω και μη νικητήν, ουδέ Φιλαρμονικήν  μουσικήν, ουδέ τι άλλο!

Και ενώ ηλεκτρισθέντες κινούνται και σπεύδουν προς την πρόοδον μικρότεραι πόλεις, και πτωχώτεροι Δήμοι επέδειξαν και επιδεικνύουν  εκπολιτιστικά  στοιχεία ζηλευτά  και  ιδρύονται Φιλαρμονικαί και Γυμναστικοί Σύλλογοι και… και… και πάντες οι πατριώται των μερών εκείνων εισφέρουν, πτωχοί και πλούσιοι, έστω και μακράν ευρισκόμενοι, απίστευτα δε, μάλιστα δι’ ημάς εδώ, ακούονται, εκατοντάδες  δηλαδή  χιλιάδων  δραχμών κληροδοτούνται εις τας Φιλαρμονικάς, η Καλαμάτα είναι ναρκωμένη από την πολυσαρκίαν της και την πέριξ ιλύν, καμαρώνει επί τούτοις, αδιαφορούσα δια τα ένδον, ομιλεί δια τα πλατωμάνικά της. Ουδαμού πρόοδος. Το εναντίον μάλιστα. Ουδαμού τι ευγενές, ουδέν καλαίσθητον.  Και  δια τον  πολιτισμόν  Αρχοντοχωριατοσύνην φόρτσα  βλέπει τις.

Με τα άνω προσόντα μας και άλλα πολλά, δύναταί τις να εξηγήσει και τα μοναδικά και τα παράξενα του τόπου μας. Αν δε ποτέ παραδόξως εκ σπινθήρος καλού αναφανή τι, ξένον προς ημάς τους Καλαμίους, μη σύμφωνον με την Αρχοντοχωριατοσύνην μας, βέβαια δεν δύναται να ζήσει, πολύ δε μάλλον  και να προοδεύσει;  διότι  ουδέν ζη άνευ τροφής,  χωρίς να ευρίσκει πέριξ στοιχεία όμοιά του. Το καλόν θέλει καλούς πέριξ και το αραχνοϋφές ύφασμα  δεν δύναται  ή να καταστροφή  σε χοντρά  χέρια.

Μη  παραξενεύεσθε   λοιπόν  γιατί   καλόν   δεν  γίνεται   στην   Καλαμάτα.   Χάλασε η Φιλαρμονική;  Και πολύ βάσταξε! Τι πταίει; Μα και οι Καλάμιοι δεν πταίουν, Κύριέ μου;…” [ΕΥΝΟΜΙΑ 5.3.1896]

Το κείμενο είναι αποκαλυπτικό, κυρίως για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόταν η “γενιά του 1890” την παρουσία της Καλαμάτας στον ελληνικό χώρο, στον πολιτισμό, τις τέχνες και τον αθλητισμό. .

Παρ’ όλα αυτά όμως, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η Καλαμάτα εκπροσωπήθηκε στους πρώτους  Ολυμπιακούς  Αγώνες.

Εκπροσωπήθηκε με το ναύτη του πολεμικού ναυτικού Νικ. Κουράκο, ο οποίος  αγωνίστηκε  στα 100 μ. και 500μ. της κολύμβησης, δηλωμένος ως “Καλαμάτα” στην επιτροπή των αγώνων [Αθ. Ταρασουλέα “Ελληνική συμμετοχή στις σύγχρονες Ολυμπιάδες”], προφανώς με δική του πρωτοβουλία  καθώς  η  συμμετοχή  ήταν ανοικτή».

Σύνταξη κειμένου : Χρήστος Ζερίτης

Spread the love

Γράψτε ένα σχόλιο